Southern Star-November 2022 मराठी

पुरातन भारतीय संस्कृतीत युद्धात अवैध कृती न करण्याची व नैतिकता पाळण्याची परंपरा होती.अर्थात हे तत्व प्रत्यक्षात किती पाळले जात असे याबद्दल शासंकता आहे.महाभारत युद्ध हे त्याचे एक मोठे उदाहरण आहे.विषारी बाण,गुप्त हत्यारे,झोपेतील सैनिकांची हत्या निषिद्ध असे.इमारतींचे नुकसान न करण्याच्या सुचना दील्या जात.परन्तू पुढे,चाणक्य च्या काळात हे सर्व बदलले.जर आवश्यक असेल तर युद्ध जिंकण्यास अधीक विनाशकारी अथवा गनिमीकाव्याचा मार्ग अवलंबावा,असे चाणक्यचे मत होते.चाणक्य ने 'अर्थशास्त्रात' हत्यारे,यंत्रे,व स्फोटकांचा जी एकाच वेळेस शेकडो सैनिक नष्ट करू शकतात ,उल्लेख केला आहे.त्याने युद्धातील, खंदकाचा उपयोग, सांगितला आहे.ही अधूनीक युद्ध नीती त्यावेळेस खरोखरी होती का नव्ह्ती हे आता सांगता येत नाही.कदाचित पुराणांतील चमत्कारिक पराक्रमांचा संदर्भ घेऊन चाणक्य ने वरील उल्लेख केला असावा.त्याकाळात दारुगोळा उपलब्ध असेल असे वाटत नाही.

जरी भारतावर अनेक संकटे आली तरी,सर्व साधारण पणे ईतिहास असे सांगतो की भारतात अनेक वर्ष शांतता व समृद्धी होती,जी युरोपात नव्ह्ती. हा काळ,तुर्की व अफगाण स्वाऱ्यां पासून ते मोगल साम्राज्याच्या अस्ता पर्यंत चा शेकडो वर्षांचा आहे.ब्रिटिश साम्राज्याने भारतात शांतता व समृद्धी आणलीही एक भ्रामक समजूत आहे.हे खरे आहे की जेंव्हा ब्रिटिश आले त्यावेळेस भारतात राजकीय व आर्थिक अव्यवस्था होती आणि त्यामुळेच ब्रिटिशांना भारतात राज्य स्थापता आले.एका कविने लिहले आहे,

'पूर्व वाकली त्या वावटळी पुढे |
सोषीकतेने,परन्तू,तिरस्काराने|
तिने,जाऊ दिले त्या घोडदौडीला पुढे|
आणि,ति परत बुडाली,सच्चिदानंदे|ʼ

हे सत्य  आहे की ,भारतीयांनानेहमीच चिंतनाची आवड होती.व्यवहारी व्यक्तींना हा चिंतनाचा मोह एक निरर्थक मूर्खपणाच वाटत असे.भारतीयांनी नेहमीच विचारवंतांची कदर केली आहे व लढवय्ये किंवा श्रीमंतां पेक्षा विचारवंत श्रेष्ठ मानले आहेत.भारताच्या अवनती च्या काळात सुध्धा भारतीय चिंतनात मग्न होऊन समाधानी राहीले.परन्तु हे सत्य नाही की,भारतीय आघाता पुढे नमले होते किंवा परकीय आक्रमण कडे त्यांनी दूर्लक्ष केले.भारतीयांनी नेहमीच परकीय आक्रमणाला विरोध केला,कधी यशस्वी पणे तर कधी अयशस्वी पणे.जेव्हा भारत जरी अयशस्वी झाला तरी,पराभवाची कारणे लक्षात घेऊन, पुढिल आक्रमणास तोंड देण्याची तयारी,भारताने दाखवली.भारतीयांनी दोन प्रकारे परकीय आक्रमणाला तोंड दीले.पहिले म्हणजे,आक्रमकांना विरोध केला व त्यांना देशाबाहेर हाकलून दिले. ज्यांना बाहेर ढकलता आले नाही,त्याना आपल्यात समावून घेतले.'अलेक्झांडर 'च्या सैन्याला यशस्वी पणे प्रतिकार केला व त्याच्या मृत्युनंतर ग्रीक सैन्याला उत्तर भारतातुन बाहेर काढले, परन्तू नंतर उरलेल्या ग्रीक समाजाला आपल्यात सामावून घेतले.तसेच 'स्किथीयन 'बाबतित घडले.'हुणांशी' भारत पिढ्यान् पिढ्या लढला वत्यांना बाहेर काढले.अरबांना सिंधु नदी पलिकडे थोपवले. तुर्क व अफगाणिना दिल्लीत आपले तख्त स्थापण्यास शेकडो वर्षे लागली. ही सतत चालणारी दीर्घ कालीन प्रक्रीया होती व त्याच वेळेस परकीयांचे भारतीय करण पण चालूच होते.त्यामुळे परकीय आक्रमक भारतीयांत मिसळून गेले.'अकबर ' च्या काळात विविध धर्मांचे व गटांचे एकत्रीकरण करण्याचे प्रयत्न केले गेले.त्यामुळेच भारतीय व अकबर आपलेसे झाले.ह्या एकरूपतेमुळे अकबर भारतात एक मोठे साम्राज्य उभे करू शकला.जोपर्यंत अकबराच्या वारसांनी ही एकरूपता टिकविली, तोपर्यंत हे साम्राज्य टीकले.अकबराच्या ऊत्तराधिकारींनी जेव्हा ही आत्मीयता गमावली तेव्हा त्यांचे साम्राज्य खिळखिळे झाले.देशभक्तीपर नवीन आंदोलन चालू झाली.जरी ही आंदोलनं छोट्याच मुलखापुरती होती व फार काळ टिकली नाहीत तरी त्यामुळे मोगल साम्राज्य नष्ट झाले.झालेली नवीन राज्ये व राजकर्ते सुवर्ण भूतकाळात रमून गेले.त्यांच्या लक्षात आले नाही की भूतकाळ सरला आहेव तो आता परत येणे शक्य नाही, मध्यंतरी अनेक घटना घडल्या आहेत;अनेक बदल झाले आहेत व भारताचा विकास ठप्प होऊन र्‍हास पावला आहे.जगातील अनेक परिवर्तनांशी भारताचा संबंध तुटला होता व भारत जगाच्या खूप मागे राहीला होता.भारतीयांच्या लक्षात आले नाही की पश्चिमेस एक नवीन रसरशीत दूनीया तयार होत आहे,जी नवीन द्रूष्टीकोन व तंत्रज्ञान वापरून शक्तीशाली बनत आहे आणि ब्रिटिश त्या जगाचे प्रतिनिधित्व करत आहेत.प्रथम जरी ब्रिटिशांचा विजय झाला तरी लगेचच उत्तर भारतात बंडाळी होऊन,स्वातंत्र्य लढा चालू झाला व ब्रिटीशांची सत्ता जवळ जवळ नष्ट होत होती.भारतीयात स्वातंत्र्याची उर्मी व परकीयांच्या वर्चस्वाखाली न राहण्याची प्रबळ इच्छा नेहमीच असे.

भारतीयांचे वैशिष्ट्य आहे की त्यांना आपल्या भूतकाळ व संस्कृती विषयी अभिमान आहे व तो जपण्यासाठी अनेक बंधने पाळली जातात.भारतात वंशवाद असुनही,भारतीयांत भिन्न जाती जमातीचे मिश्रण आहे.आर्य द्रविड एकमेकांत मिसळले आहेत.'क्रूर व लढाऊ जमातींने भारतावर परत परत आक्रमण केले व तेथील राजांचा पराभव केला,शहरे नष्ट केली,आपले राज्य त्या जागी स्थापले आणि शेवटी तेथील प्रचंड जनलहरीत ते वाहुन गेले.पुढील पिढ्यात सौम्य परकीय वाण व रितीरिवाज आले,जे लवकरच भोवती च्या वातावरणात मिसळून गेले.'असे डॉवेलने 'ईंडीया अगेन ॲन्ड अगेन ' ह्या पुस्तकात लिहिले आहे.भारतांतील असे भारावून टाकणारे वातावरण तरी काय होते?किंवा,येथील हवा,जमीन,पाण्यातच ते गुण होते?मुखःत्वेकरून एक जबरदस्त चेतना,प्रेरणा,जीवनाला प्राधान्य देण्याची इच्छा, परकीयांना आपल्यात समावून घेत होती.ह्या चेतनेने भारतीय संस्कृती उजळून निघाली व त्या तेजात भारतीय चमकले.खरे म्हटले तर अशा चेतनेचे अथवा कल्पनेचे भारतीय संस्कृतीवर झालेल्या परिणामांची चर्चा करणे उचित नव्हे.मानवी जीवनाचे जसे अनेक पैलू असतात तसेच राष्ट्राचे अथवा संस्कृतीचे पण अनेक गुंतागुंतीचे भाग असतात. भारतीय संस्कृतीत एकमेकां विरूद्ध अनेक मते आणि तत्वे तरंगत आहेत ज्यामुळे एखादे तत्वज्ञान दुसर्‍या सिद्धांताला सिद्ध किंवा खंडन करण्यास सहजपणे वापरता येते.अर्थात हे सगळीकडेच होत असते व भारतात जेथे बुरसटलेल्या कल्पनाअजुनहीप्रचलीत आहेत,तेथेहे सहजच शक्य होते.एका गुंतागुंतीच्या संस्कृतीचे सहज रित्या असे वर्गीकरण करणे योग्य नव्हे.चिंतन व आचरण यांचा विकास हळूहळू होत असतो.कल्पना एकमेकांत गुंफल्या जातात, उद्देश सतत बदलत असतात. केव्हा केव्हा एखादे तत्व कालबाह्य होते व संस्कृतींच्या पायातली बेडी ठरते.भारतासकट सारेजग सतत बदलत असते.आज भारत जाती,समाज,संस्कृती रित्या वेगळा आहे व वेगाने बदलत आहे.तरिही भारतीय संस्कृती चीनी संस्कृती प्रमाणे आपली मुलभूत अस्मिता जपण्यात यशस्वी ठरली आहे.भारतीयांचा अस्तित्व आणी प्रकृती मधील असलेल्या  सुसंवादामुळे हे शक्य झाले आहे.भारतीय संस्कृती टिकून राहण्यास जे काही कारणीभूत आहे,ते चांगले वाईट असो वा नसो,परन्तु प्रभावशाली मात्र नक्कीच आहे.कारण त्याशिवाय भारतीय संस्कृती इतक्या वेळ टिकलीच नसती.कदाचित त्या कारणांची उपयुक्तता सध्या संपली असेल व संस्कृतीच्या प्रगतीला तो एक अडसर असेल.किंवा संस्कृतींच्या विस्तारात त्या कारणांतील चांगलेपणा दबून गेला असेल व फक्त रिक्त सांगाडा उरला असेल

प्रगती आणि स्थैर्य व सुरक्षितता यामध्ये नेहमीच तफावत राहिली  आहे.प्रगतीत बदल असतो,तर स्थैर्यात पूर्वापार गोष्टी न बदलता तशाच पुढे चालत असतात. प्रगतीची कल्पना नवीन आहे.प्राचीन अथवा मध्ययुगीन संस्कृती एकतर आपल्या सुवर्ण काळाचा किंवा त्यानंतर झालेल्या र्‍हासाचे चिंतन करीत असत,जसे भारतीय करीत होते.भारतीय संस्कृती मुखःत्वेकरून स्थैर्य व सुरक्षितता यावर उभारली होती व यशस्वी झाली होती.जाती व्यवस्था व एकत्र कुटूंब पद्धती सामाजिक स्थैर्य व सुरक्षितता देण्यास सक्षम होती.त्यामुळे एखाद्या समूहाला कींवा व्यक्तिला म्हातारपणात अथवा अपंगत्वात ही व्यवस्था उदरनिर्वाहासाठी उपयुक्त ठरत असे.ह्या व्यवस्थेत जरी दुबुळ्यांना मदत होत असे तरी बाकीच्यांना ती अडचणींची ठरत असे.उच्च दर्जाच्या व्यक्ति ऐवजी सर्व साधारण व्यक्तीला प्राधान्य दिले जात असे.असली व्यवस्था व्यक्तीनीष्ठ नसून,सर्व समावेशक असते.जरी भारतीय तत्त्वज्ञान व्यक्तीनीष्ठ असले तरी सामाजिक घडण सांप्रदायिक आहे,ज्यात विविध गटांना प्राधान्य दिले आहे .अशा व्यवस्थेत खूप लवचिकता होती,ज्यामूळे सामाजिक कायदे,रुढी, रितीरिवाज, बदलू शकत असत.नवीन पंथ तयार होऊन त्यांचे नवीन रितीरिवाज, श्रद्धा,क्रियाकर्म, आपल्यात सामावून घेतले जात असत.संस्कृतीच्या या लवचिकते मुळे व परिवर्तनशीलते मुळे परकीयांना समाजात सामावून घेतले गेले.या वर्तनामागे काही नैतिक सिद्धांत, जीवनाविषयीचे तत्वज्ञान, व परकीय  चालीरीतीं बद्दल असलेली सहनशीलता कारणीभूत होती.

जोपर्यंत स्थैर्य व सुरक्षितता हेच मुख्य उद्देश होते,तोपर्यंत हा ढाचा व्यवस्थित चालला होता,अगदी आर्थिक परिस्थितीतल्या बदलांमध्ये सुद्धा.परन्तू जेव्हा गतिशील सामाजिक बदलाचे विचार,गतिशून्य समजूतींशी टक्कर देऊ लागले तेव्हा हा ढाचा डळमळीत होऊ लागला.ही सामाजिक बदलाची नवीन संकल्पना,जुन्या प्रस्थापित संस्था मुळापासून उखडून टाकत आहे.पश्चिम राष्ट्रांत प्रथम प्रगतीला व मागाहून सुरक्षिततेला महत्त्व दिले जात आहे.परन्तु भारतात सुरक्षितता कमी असल्याने प्रगतीमधून सुरक्षितता मिळवण्यासाठी, जनता जुन्या चाकोरीबद्ध जीवनातून बाहेर पडू पहात आहे.प्राचीन व मध्ययुगीन भारतात प्रगतीतून निर्माण होणारी आव्हाने अस्तित्वात नव्ह्ती. पण परिवर्तनाची गरज ओळखून, परिस्थितीशी जुळवून घेण्याची तयारी असे.हा समन्वय निव्वळ परकीयांबद्दल नव्हता,तर बाह्य व आंतरिक जीवनात;मानव व प्रकृतीत सुद्धा,समन्वय साध्य करण्याचा प्रयत्न होता.पूर्वी, हल्लीसारखे कडवे मतभेद नव्हते.भारतातील सामाईक सांस्कृतिक पार्श्वभूमीमुळे ,विविधतेत सुद्धा, एकात्मता होती.राजकिय सत्तेच्या मुळाशी स्वयंशासीत ग्रामसंस्था होती,जी राजे व राज्य आले गेले तरी अबाधित रहात असे.परकीय स्थलांतरित व आक्रमक त्या ढाच्याला वरच्यावरच विस्कळित करू शकत असत.मुळ ढाच्याला इजा पोहचत नसे.सत्ता, कितीही निरंकुश असली तरी विविध सनदशीर नियम व प्रघातांमध्ये बंदिस्त असून,ग्रामस्थांच्या हक्कामध्ये व लाभामध्ये लुडबूड करू शकत नसे.हे हक्क व्यक्तिला व समाजाला स्वातंत्र्य उपभोगू देत असत.

रजपूत, जाठ,जे देशाचे मानबिंदू आहेत,स्किथीयन, हूणांचे रक्त मिश्रित आहेत.त्याचप्रमाणे काठेवाडी सुद्धा आहेत.मुळ कसलेही असले तरी सर्व जण भारतीय आहेत व भारतीय संस्कृतीचे पालन करतात. भारतीयांत समावलेल्या घटकांनी ,भारताला काही दिले व काही घेतले.पण जे मिसळू शकले नाहीत ,ते फार काळ टिकले नाहीत,व स्वतःचे आणी भारताचे नुकसान करुन नाहीसे झाले.

समाप्त

3) पंचम स्थान (संतती स्थान, विद्या स्थान):

बुद्धिप्रबंधात्मज मंत्रविद्या विनेयगर्भस्थिति नीतिसंस्था ।

मुलाबाळांचा संपूर्ण दृष्टीने विचार, स्त्रियांच्या पत्रिकेत गर्भ, गर्भाशयाची स्थिति, गर्भाशयाची विकृति, प्रसुति, प्रसुतिमुळे होणारे त्रास या सर्व गोष्टींचा अभ्यास या स्थानावरून केला जातो.
संतती कधी, कशी होणार? पुत्र होणार की कन्या होणार? संतती सुख कसे असेल? हे बघण्यासाठी पंचम स्थानाचा अभ्यास करतात. तसेच माणूस शिक्षणात कसा असेल? कोणते शिक्षण घेईल? किती शिकेल? हे पंचम स्थानावरून बघता येते. विद्येमुळे प्राप्त होणारे उत्तम आचारविचार, खोल चिंतन - मनन, शैक्षणिक लाभ, शिष्यवृत्त्या बक्षिसे हे देखील या स्थानावरून पाहतात. दुसऱ्यांना विद्या शिकविण्याची कला, आवड, विद्यादान, म्हणून शिक्षक-प्राध्यापकांच्या पत्रिकेत महत्वाचा भाव मानला जातो.
तरल स्तरावर काम करणारा area असेही याला म्हणतात. आणि म्हणूनच याला प्रेमाचे स्थान असेही म्हणतात. जादूटोणा, गूढ शास्त्रे, गुप्त गोष्टीं संबंधित बाबींचा विचार या स्थानावरून केला जातो.
पूर्वजन्म, पूर्वजन्मीने ज्ञान पूर्वजन्मातील ह्या जन्मी होणारे लाभ, देवपूजा, उपासना ह्या दृष्टीने महत्त्वाचा भाव आहे. Detective, CID इत्यादी मध्ये काम करणारे लोक या स्थानावरून ओळखता येतात. तसेच या स्थानावरून नाटक / सिनेमे बघण्याची आवड आहे किंवा नाही, असली तरी ती कशी आहे ? हे पण सांगता येते. या स्थानाचा अंमल पोट व पाठीवर असतो. पोटाशी किंवा पाठीशी किंवा spine शी संबंधीत गोष्टी / आजार या स्थानावरून ठरवता येतात.
मूळ सत्प्रवृत्तीचे स्थान, एक महत्त्वाचे निसर्गतः शुभस्थान कोणस्थान म्हणून ओळखले जाते.

आता आपण १२ राशींमधील पाचवी सिंह रास पाहूया.

3) सिंह रास: सिंह रास ही राजाची रास समजली जाते. स्वामी रवि आहे. त्यामुळे सिंह राशीचे लोक स्वतःला राजा व इतर सर्व लोकांना प्रजा समजतात. आधी स्वतःचा विचार मगच इतरांचा विचार करतात. परंतु राजा ज्या प्रमाणे आपल्या प्रजेची काळजी घेतो, त्याच प्रमाणे हे लोक सुध्दा आपल्या सभोवतालच्या लोकांची काळजी घेतात. राजाप्रमाणेच उदार, दिलदार, अशी रास आहे. या राशीचे लोक स्वच्छ मनाचे, मोकळ्या मनाचे असतात. हे लोक diplomatic वागू शकत नाहीत. त्यामुळे बोलू नयेत अशा गोष्टीपण ते पटकन दुसऱ्यासमोर किंवा सगळ्यांसमोर बोलून जातात. या राशीला अधिकाराची आवड आहे आणि त्यांना तसे योग पण येतात. असे सर्व गुण असल्याने प्रेम किंवा विवाह या गोष्टींसाठी ही रास उपयोगी नाही. वैवाहिक जोडीदाराला पण प्रजा समजतात.
स्वरूप: गोरा रंग, उंच, धडधाकट शरीरयष्टी व डोके थोडे मोठे असते. कपाळ उंच व रुंद असते. Well built आणि impressive personality असते. या राशीचा अमल पाठीवर आणि पोटाच्या काही भागावर असतो म्हणूनच या लोकांना पाठीची दुखणी, spinal cord शी related त्रास असतात. कारण या राशीचा अंमल spinal cord वर पण आहे. रवि राशीस्वामी असल्यामुळे हृदयावर पण अंमल असतो.

या लेखातील पुढील भागात आपण गुरु या ग्रहाबद्दल माहिती बघणार आहोत.
ग्रहांचे स्वभाव आणि ग्रहांचे कारकत्व.
4) गुरु: (धनू, मीन) :
प्रज्ञाक्ति शरीर पुष्टी तनयज्ञानानि वागीश्वरात्।

नावाप्रमाणेच तो मोठा आहे. तसेच आकारानेही मोठा आहे. त्यामुळे प्रभाव पाडणारा ग्रह आहे. वाईटाचे चांगले करणारा ग्रह आहे. शुभ ग्रह आहे. पत्रिकेतील कुयोगांचे अंतर्गत निवारण करणारा ग्रह आहे. विद्येचा कारक ग्रह आहे. त्यामुळे सर्वप्रकारचे शिक्षण गुरुच्या कारकत्वात येते. तो उत्तम विद्यार्थी आहे. तसेच तो उत्तम शिक्षकही आहे. अफाट बुद्धिमत्ता आहे. वाचन, मनन, लेखन आणि सखोल अभ्यास करणारा ग्रह आहे. शिक्षणासाठी जे dedication लागते ते गुरू मध्ये आहे. अत्यंत नम्रपणा आहे. आणि आपल्या बुद्धिमत्तेचे प्रदर्शन करत नाही. विचारी आहे. उत्तम निर्णयक्षमता आहे. न्यायी आहे. न्यायाचा कारक ग्रह आहे. उत्तम सल्लागार होऊ शकतो. अध्यात्म आणि धर्म या दोन्हीचे कारकत्व गुरूकडे आहे. अध्यात्मिक प्रगती, धार्मिकता, नितीमत्ता, या सर्व गोष्टी गुरुच्या कारकत्वात येतात. स्वार्थी आजिबात नाही त्यामुळे आपल्या बरोबरीच्यांचा विचार करतच प्रगती करतात सर्व पुराण शास्त्रे ही गुरुच्या कारकत्वात येतात, त्यामुळेच ज्योतिषशास्त्र हे पण गुरुच्या कारकत्वात येते. ऐहीक गोष्टींमध्ये रमत नाहीत. Materialistic गोष्टींमध्ये interest नसतो. तरीही ऐहिक सुख, म्हणजे आर्थिक स्थिती, विवाह योग हे गुरुच्या स्थितीवरच अवलंबून असतात. अतिउत्तम ऐहीक सुखे ही गुरूच्याच कारकत्वात मिळतात. सर्व प्रकारचे मान सन्मान awards, बक्षिसे, हे सर्व गुरूच्याच कारकत्वात येतात.
गुरू हा संततीचा कारक ग्रह आहे संतती योग, संतती सुख, कन्या संतती /पुत्रसंतती हे सर्व गुरूवर अवलंबून असते.
गुरुचा अंमल मेदावरती आहे त्यामूळे स्थूलपणा गुरुच्या कारकत्वात येतो. Digestive system शी संबंधित गोष्टींवर गुरुचा अंमल दिसतो. त्यामुळेच diabetes हा गुरुच्या अंमलात येतो. खाण्या पिण्याची आवड ही देखिल गुरूच्या कारकत्वात येते.
गुरु हा वृध्दी चा पण कारक आहे. यात आणखी एक गोष्ट आहे ती म्हणजे पेशींची वृध्दी,जी सध्या फारच महत्त्वाची आहे. पेशींची वाढ अयोग्य झाली तर कर्करोगाशी संबंध आहे.
स्वरूपः प्रौढ वयाचा, गोरा, तेजस्वी, उंच कपाळ असा चेहरा असतो: थोडासा स्थूल आहे पोट आहे. शांत, विचारी, आणि बौद्धिक तेज असे चेहऱ्यावर आहे गुरूप्रधान व्यक्तींचे मधले दोन दात (buck teeth) असे असतात.

क्रमशः

पण सत्य परिस्थिती अशी आहे की पृथ्वीच्या लिखित इतिहासातला सुवर्णकाळ सध्या आपण बघत आहोत. मागील सहस्त्रावधी वर्ष उपलब्ध न झालेल्या सुविधा आता आपल्याकडे आहेत. पूर्वीच्या एखाद्या राजाला सुद्धा न मिळू शकणाऱ्या गोष्टी आता सर्वसामान्य व्यक्तींना पण मिळत आहेत. जेव्हा एक अपघात पेपरमध्ये लिहिला जातो तेव्हा उरलेली पुण्यातली 40 लाख लोक शांततेने आपल्या घरी जाऊन झोपलेली असतात हे आपण विसरतो. त्यामुळे इथून पुढे आपल्याजवळ असलेली पॉवर ऑफ फोकस विचारपूर्वक वापरूया.

कार्यक्रमाची सुरुवात कमिटी चेअरमन श्री सुभाष चौथाई यांनी कार्यक्रमाची थोडक्यात रूपरेषा सांगून केली. प्रे.रोटे.ओगले यांनी सर्वांचे स्वागत केले व रोटरी संबंधी माहिती उपस्थितांना सांगितली. या सभेसाठी रो.विरेन शहा यांच्या, लक्ष्मीविलास सिनियर क्लब चे श्री.मोहनजी गुंदेजा आणि श्री.चिंतन गांधी हे आवरजून आले होते आणि त्यांनी पेशंटना ब्लॅंकेट वाटप केले. डॉ.रो.गोसावी यांनी आरोग्याच्या दृष्टीने काय करावे इत्यादी संबंधी माहिती दिली आणि मानसिक आरोग्य चांगले राखण्यासाठी काय करावे याचे मार्गदर्शन केले. या कार्यक्रमासाठीचे रुग्ण हे ससून हॉस्पिटल येथूनच ज्याना अन्नधान्याची आवश्यकता आहे असेच रुग्ण पाठविले जातात. ससून हॉस्पिटलचे कार्य करणारे श्री.निकम सर आणि त्यांचे सहकारी यांची उपस्थिती यामुळे, आणि त्यानी केलेल्या मार्गदर्शनपर भाषणामुळे सर्वाँना या कार्यक्रमाची उपयुक्तता समजून येण्यास मदतच झाली. रो.गोंदकर यांनी गेल्या. १५ वर्षाची वाटचाल कशी झाली याचे सुंदर विवेचन केले.मागील अध्यक्ष रो.सोनल पटवर्धन यांनी सर्वांचे आभार मानले. रो. मावालन्कर आणि सूत्रधार विरेन यांचे विशेष आभार मानले आणि कै.उद्धव गोडबोले यांच्या स्मरणार्थ रू.११,००० चां चेक या कार्यासाठी मदत म्हणून दिला.रो.श्री.चितळे यांनी रुग्णासाठी दिवाळी भेट म्हणून मिठाईच्या बॉक्सेस दिल्या होत्या.या मिठाई बॉक्सेस,ब्लँकेट्स आणि धान्य वाटप केल्यानंतर रो.आनंद बदामीकर यांनी दिलेल्या सुग्रास अल्पोपहारा नंतर सभेची सांगता झाली. पुढील वर्षाचे नियोजित अध्यक्ष रो.प्रभुणे यांनी असाच समाज उपयोगी कार्यक्रम पुढेही चालविण्यात येईल असे आश्वासन दिले.

काही दिवसापूर्वी पुणे शहरात झालेल्या पाऊसामुळे पूर्व पुणे भागातील सोमवार पेठ,मंगळवार पेठ व इतर ठिकाणच्या वस्ती भागातील घरांमध्ये पाणी शिरले होते. त्यामुळे या वस्ती भागातील लोकांचे प्रचंड मोठे नुकसान झाले आहे. हे नुकसान कितीही मदत केली तरी भरून न येणारे आहेच.पण त्यांच्याही घरी आनंदाची नसेल पण गोडाची दिवाळी साजरी व्हावी म्हणून स्वरूपवर्धिनी या सामाजिक संस्थेच्या माध्यमातून रोटरी क्लब ऑफ पुणे दक्षिण तर्फे या भागतील रहिवाशांना धान्य वाटप करण्यात आले. यावेळी रोटरी क्लब दक्षिण चे अध्यक्ष संजीव ओगले, स्नेहा ओगले, माधुरी किरपेकर, वीरेंद्र शहा, निरंजन , सुदर्शन , विनोद भाई, सरिता भाभी व इतर पदाधिकारी व स्वरूपवर्धिनीचे कार्यकर्ते तसेच विवेक विचारमंचचे अशोक तिडके यांचा सहभाग होता.

अशोक तिडके, विवेक विचार मंच

The month of October is celebrated world-wide as the Down Syndrome awareness month. Down syndrome is a genetic condition and is considered as one of the rare disorders. The children with Down syndrome face many challenges since birth- like delayed milestones, low muscle tone, certain extent of intellectual disability, delayed speech, congenital heart/kidney / intestine- related defects. They require extensive period of physiotherapy, occupational- and speech therapy, sometimes surgical interventions as well.

Despite all the challenges, they are jovial, affectionate, expressive and happy children and individuals. They can take formal school education, dance, swim, cook, draw and paint, help around the house, do simple assemblies, packaging jobs. They are extremely trustworthy and reliable workforce!!

Unmesh is a newly launched NGO, which works towards the welfare of such wonderful children and their parents. Creating social awareness about the challenges faced by Down Syndrome children and their families, as well as giving them a platform to showcase their talents and abilities to the society is one of the main objectives of Unmesh.

Thus, it was a wonderful collaboration of efforts by Unmesh and Rotary Club of Pune South- with exemplary initiative by Rtn.Mridula Ghodke [Chairperson-External PR] – superbly supported by Rtn. Madhuri Kirpekar [Director- Service projects(community)], Secretary, Rtn.Abhijit Deshpande, Rtn.Asmita Apte, Rtn. Sanjeev Ogale, President.

The swimming competitions were held at Royal Connaught Boat Club, Pune on the 15^th October. This event was flawlessly conducted and children were excited to win praise and prizes both! The crowd cheered on the children to win. Those who could not win, were also motivated to complete the distance and deeply appreciated. Mr.Sachin Abhyankar graciously helped with the entry fees and PDG.Rtn.Mr.Arun Kudale, also President of Royal Connaught Boat club made the venue available for the competitions and also contributed towards the refreshments.

The classical dance, non-classical dance, drawing and instrumental music competitions were held on 16^th October at Sevasadan school auditorium. This event too was graced by DG RTN Dr. Anil Parmar and Dr Hema Parmar [ first lady]. The children mesmerized the audience with their craft, dance moves and amazing skills on Tabla and harmonium. The audience was impressed with the expressiveness of all the children, the joy that they brought to all with each performance.

Some of the children from Unmesh had also put stalls of their handcrafted products for all to see and purchase. The event was immaculately planned, immensely successful. All the parents deeply appreciated the huge efforts taken by Rotary Club of Pune South and Unmesh to make this event possible.

The children were thrilled to win many prizes! The prizes were given away by Prof Medha Kulkarni, Ex-MLA and Principal of Sevasadan D. Ed College, National Vice President of BJP Mahila Morcha and Rtn. Sanjeev Ogale, President. The children from Unmesh felicitated all the rotary dignitaries, judges with their handcrafted goodies. We at Unmesh convey our heartfelt thanks to the Rotary club of Pune South for their amazing support and look forward to many such collaborative efforts in the future!

■ Thanx Jayanti mam nd group also to rotary club members for encouraging our society - Mrs.Purva Jain

■ Thank you Jayanti and Rotary for all the events...children hv enjoyed alot 👍🏼🥰 - Madhavi Joshi

■ Thanks Jayanti & Rotary club.- Sunita Boralkar

■ Chan zala aajach program👍🏻 maja aali mulana khup... - Chandana Chitale.

■ अजुन काही करण्यास ऊत्साह निर्माण झाला. मुलांमधे तसेच पालकांमधे.Thank you Jayanti Didi, Rotary club🤩🙏🏻🙏🏻 - Vidya Patil